همه اینها شرایط را برای اضافه وزن و چاقی مهیا می‌کند. از این‌رو افراد زیادی پس از تعطیلات عید با چالش «با این وزن اضافه چه کنم؟» مواجه می‌شوند. پس از همین حالا یک تصمیم جدی بگیرید و اجازه ندهید وزنتان از حالت تعادل خارج شود. این امر مستلزم اراده قوی و عزم جدی است.
افزایش وزن یکی از مشکلات شایع مردم در ایام نوروز است. علت آن هم پایین آمدن سوخت‌وساز بدن به‌دلیل فعالیت کمتر و خواب بیشتر است. از طرفی برنامه غذایی افراد هم تغییر می‌کند و تمایل به خوردن افزایش می‌یابد. در نتیجه کالری‌های دریافتی در بدن به چربی تبدیل و باعث اضافه وزن می‌شود.
متخصصان تغذیه معمولا به افرادی هم که تحت رژیم غذایی کاهش وزن هستند، رژیم سختی نمی‌دهند و انتظار کم کردن وزن را در روزهای عید نوروز ندارند اما همه افراد به‌خصوص کسانی که رژیم غذایی خاصی ندارند باید به چند نکته دقت کنند:
- متاسفانه به علت اضافه وزن و چاقی در ایام نوروز بسیاری افراد پس از تعطیلات با افزایش کلسترول و تری‌گلیسیرید، قندخون و مشکلاتی از این قبیبل به مطب پزشکان مراجعه می‌کنند بنابراین توصیه می‌شود حتی‌الامکان مصرف شیرینی‌ها، دسرها و مواد غذایی شیرین را به حداقل ممکن برسانید و ترجیحا هنگام پذیرایی شیرینی‌های خشک با اندازه کوچک را انتخاب کنید و از خوردن شیرینی‌های تر و خامه‌ای بپرهیزید.
با این کار کالری کمتری دریافت می‌کنید. توجه داشته باشید در تهیه بسیاری از شیرینی‌ها از روغن جامد استفاده می‌شود که می‌تواند سلامت افراد را به خطر بیندازد. علاوه بر چربی زیاد، شیرینی‌ها شکر زیادی دارند و شکر در بدن به چربی تبدیل می‌شود و چاق‌کننده است، بنابراین انتخاب‌هایتان را به غذاها یا میان‌وعده‌های شیرینی که کالری و ضرر کمتری دارد معطوف کنید. مثلا در میان‌وعده‌ها استفاده از میوه‌های خشکی مثل توت خشک، انجیر خشک و کشمش در اندازه‌های مشخص مناسب‌تر است.
- مصرف میوه‌ها هم در ایام نوروز افزایش می‌یابد و این برای کسانی که در سایر ایام سال کمتر از میوه استفاده می‌کنند مفید است، اما در مصرف میوه‌ها هم با این‌که برای سلامت مفید هستند نباید زیاده‌روی کرد. افرادی که اضافه وزن دارند نباید بیشتر از 3 واحد میوه در طول روز مصرف کنند. زیرا میوه‌ها هم کالری دارند و چاق‌کننده هستند.
از طرفی قند میوه‌ها یا فروکتوز به راحتی جذب بدن شده و مقادیر زیاد آن در کبد به گلیکوژن و سپس به تری‌گلیسیرید تبدیل می‌شود و می‌تواند چربی‌خون را بالا ببرد. اگر در طول روز به خانه اقوام مختلف می‌روید و مجبورید بیشتر میوه بخورید ترجیحا میوه‌های کم‌کالری مانند خیار را انتخاب کنید که عملا کالری خاصی از آن دریافت نمی‌شود. یادتان باشد هر واحد میوه معادل 100 گرم میوه است که شامل یک عدد پرتقال متوسط، یک عدد سیب متوسط یا نصف یک موز بزرگ است.
- آجیل‌ها یا مغزها هم از آن گروه مواد پرکالری هستند که مصرف آنها در ایام نوروز افزایش می‌یابد. توصیه بر این است که در میان آجیل‌ها هم انواع کم‌کالری آنها را انتخاب کنید. مغزهایی مانند فندق و گردو کالری بالایی دارند، اما کالری مغز تخمه‌ها، پسته، نخودچی و... کمتر است. برخی افراد در هر دید و بازدیدی یک کاسه آجیل می‌خورند.
درست است که آجیل مواد مغذی فراوانی دارد، اما بشدت چاق‌کننده است بنابراین فقط به اندازه 8 تا 10 عدد مغز یا یک مشت تخمه را در بشقابتان بریزید و کاسه آجیل را از خود دور کنید تا دیگر برای خوردن بقیه آن وسوسه نشوید. بد نیست بدانید همین میزان آجیل حدود 45 تا 50 کیلو کالری انرژی دارد. اگر بیشتر از این میزان آجیل بخورید در کنار خوردن شیرینی، شکلات، میوه، قند در کنار چای و... کالری خیلی زیادی به بدنتان می‌رسد و بشدت شما را چاق خواهد کرد.
اگر از پرفشاری خون یا ناراحتی کلیه رنج می‌برید عطای خوردن آجیل شور را به لقایش ببخشید و ترجیحا از آجیل خام استفاده کنید. آجیل خام حاوی ماده‌ای به نام آرژنین است که می‌تواند عروق را گشاده کرده و فشارخون را کنترل کند.
- با توجه به این‌که در ایام تعطیلات دیرتر از خواب بیدار می‌شوید زمان خوردن صبحانه، ناهار و شام یا میان‌وعده‌ها به هم می‌ریزد. در چنین شرایطی به هیچ‌وجه وعده صبحانه را حذف نکنید و حتما یک صبحانه سبک بخورید تا جلوی اشتهای زیادتان برای ناهار گرفته شود. تا حد امکان سعی کنید غذاهای سالم طبخ کنید و از مصرف غذاهای فست‌فودی، سوسیس و کالباس، غذاهای سرخ‌شده در روغن زیاد یا غذاهای زیاد کباب‌شده یا قسمت‌هایی از غذا که می‌سوزد، خودداری کنید.
- نوشابه‌های گازدار هم یکی دیگر از خوراکی‌های پرمصرف ایام تعطیلات است. نوشابه‌های گازدار به‌دلیل قند فراوانی که در خود دارد بشدت چاق‌کننده است. بهتر است کنار غذایتان از نوشیدنی‌هایی مانند دوغ‌های کم‌نمک، آب یا دمنوش‌های سنتی بدون شکر استفاده کنید.
- مساله دیگری که در ایام تعطیلات به‌دلیل مصرف غذاهای حجیم، میوه زیاد، مصرف کم‌آب و کاهش فعالیت بدنی شیوع زیادی پیدا می‌کند، یبوست است. سعی کنید در این ایام مصرف آب و سایر مایعات را افزایش دهید، اما هرگز از آب‌هایی که از بهداشت آنها مطمئن نیستید، مثل آب انواع جویبارها یا آب‌های سطحی، آبی که در رستوران‌ها داخل پارچ ریخته می‌شود و... استفاده نکنید.
هنگام مسافرت، نوشیدن آب‌های معدنی بسته‌بندی که دارای مجوز بهداشتی است، بخصوص برای کودکان و سالمندان از هر لحاظ ایمن‌تر است. لازم به ذکر است توصیه به نوشیدن بیشتر مایعات به معنای نوشیدن بیشتر چای نیست زیرا نوشیدن زیاد چای به این علت که مدر یا ادرارآور است می‌تواند میزان مایعات بدن را کاهش داده و یبوست را تشدید کند.
- از یبوست که بگذریم، اسهال مسافرتی هم یک بیماری شایع در بین مسافران بخصوص کودکان و سالمندان است. مهم‌ترین نکته هنگام ابتلا به اسهال خوردن مایعات بیشتر به‌خصوص دوغ یا در صورت لزوم محلول ORS است. مصرف لبنیات پروبیوتیک مانند ماست پروبیوتیک یا دوغ کفیر نیز کمک می‌کند تا بار میکروبی روده به تدریج اصلاح و اسهال درمان شود، اما هرگز از لبنیات فله‌ای و باز که هیچ شناسنامه‌ای ندارد استفاده نکنید و خود را در معرض ابتلا به تب مالت قرار ندهید.
- اگر با تمام آنچه گفته شد، نتوانستید میزان کالری دریافتی‌تان را در حد تعادل حفظ کنید، می‌توانید با ورزش و فعالیت بدنی روزانه کالری‌های اضافه را بسوزانید. ایام تعطیلات فرصت مناسبی برای پیاده‌روی‌های تند، دویدن، انواع بازی‌های توپی، دوچرخه‌سواری، شنا و... است. همه این فعالیت‌ها کمک می‌کند تا تناسب اندامتان حفظ شود.
امیدوارم با رعایت این توصیه ها ، نوروز خوبی را سپری نمایید.